ڕێپێوانی به‌رگری له‌ زانۆن

Grupo Alavio ئاماده‌کردنی:

و. له‌ ئاڵمانییه‌وه‌: هه‌ژێن

له‌ 14 سێپته‌مبه‌ردا ڕاسپارده‌یه‌ک (نوێنه‌رایه‌تییه‌ک) له‌ کارگه‌رانی زانۆن و ئه‌ندامانی بزووتنه‌وه‌ی بێکاران (MTD) له نۆیکوین‌ Neuquén ه‌وه‌ به‌ره‌و بۆینۆس ئایرێس Buenos Aires که‌وته‌ڕێ، بۆ ئه‌وه‌ی به‌رگرییه‌کی سه‌رتاسه‌ری nationale Kampagne بۆ به‌رگریکردن له‌ زانۆن ڕێکبخه‌ن. سه‌دان کارگه‌ر به‌نێوه‌ندی شاردا ڕێپێوانیان کرد و خوازیاری چاره‌سه‌ری لێسه‌ندنه‌وه‌ی خاوه‌ندارێتی هه‌موو کارخانه و کۆمپانیا ده‌ستبه‌سه‌رداگیراوه‌کانی ئه‌رژه‌نتین بوون. له‌ مارسی 2002ه‌وه‌ کارگه‌رانی زانۆن دیارده‌یه‌کیان خستۆته‌ڕوو: کارگه‌رانی خۆڕێکخه‌ر/- خۆبه‌ڕێوه‌به‌ر ته‌نانه‌ت باشتر له‌وه‌ی له‌گه‌ڵ خاوه‌نکار، به‌ڕێوه‌به‌ر و سه‌رکاردا به‌رهه‌میانهێناوه‌. ڕاسپارده‌یه‌کی پێکهاتوو له‌ 170 هه‌ڵسوڕاو ( 100 کارگه‌ری زانۆن و 70 ئه‌ندامی بزووتنه‌وه‌ کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کان، ئه‌وانه‌ی که‌ کارخانه‌که‌ ده‌پارێزن) سه‌ر له‌به‌یانییه‌که‌ی گه‌یشتنه‌ بۆینۆس ئایرێس. له‌ به‌رده‌م دادگه‌یه‌کی ئه‌و شوێنه‌وه‌ به‌ره‌و کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی (پارله‌مان) : دژی لێسه‌ندنه‌وه‌ و داخستنی کارخانه‌که‌ له‌لایه‌ن حکومه‌ته‌وه‌، ڕێپێوانیان کرد. کارگه‌رانی چاپخانه‌ی چیلاڤێرت Chilavert ، کارخانه‌ی جلوبه‌رگ دوورینی بروکمانBrukman ، چاپخانه‌ی کۆنفۆرتی Conforti، خه‌سته‌خانه‌ی جه‌نین Junin-Gesundheitsklinik، خه‌سته‌خانه‌ی ئه‌دۆز Ados-Gesundheitsklinik، کارگه‌ی پێڵاوی Gattic ، کارخانه‌ی ماکارۆنی Sasetru ، کارگه‌رانیBauen Hotel و کارگه‌رانی کاره‌بایی Renacer ی‌ ئوسوهیا Usuhia هه‌روا که‌سانیك له‌ ڕێکخراوه‌ جۆراو جۆره‌کانی بێکارانه‌وه‌ له‌ ڕێپێوانه‌که‌دا به‌شدار ده‌بوون.

کارگه‌رانی بزووتنه‌وه‌ی دووباره‌ کردنه‌وه‌ی (وه‌گه‌ڕخستنه‌وه‌ی) کارخانه‌کان، داوانامه‌یه‌کیان دایه‌ کۆنگرێس (پارله‌مان) بۆ چاره‌سه‌ری لێسه‌ندنه‌وه‌ی خاوه‌ندارێتی ( خاوه‌نه‌ کۆنه‌کان) گشت کارخانه‌ و کۆمپانیا سه‌رله‌نوێ وه‌گه‌ڕخراوه‌کان. له‌هه‌مان کاتدا خۆپێشانده‌ران ده‌زانن که‌ به‌ پێ له‌سه‌رداگرتن، چه‌نده‌ گرنگه‌ کارخانه‌کان به‌هه‌ر نرخێک بووه‌ بپارێزنچ به‌ بوون و چ به‌ نه‌بوونی تاپۆی یاسایی. هه‌فته‌کانی ئه‌م دواییانه‌ پڕمه‌ترسی بوون بۆ کارگه‌رانی زانۆن. فشار و ته‌نگ پێهه‌ڵچنین له‌لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتدارانی هه‌رێمی Gouverneurs بۆ سه‌ر کارگه‌ران ، تاوه‌کو ده‌ست له‌ کاره‌کانیان له‌ کارخانه‌دا بکێشنه‌وه‌ و له‌به‌رامبردا له‌ پرۆژه‌کانی بێکاریدا کاربکه‌ن؛ کارگه‌گه‌لی گچکه‌ی ده‌وڵه‌تی. پاش سێ ساڵ به‌ڕێوه‌بردنی زانۆن له‌لایه‌ن خودی کارگه‌رانه‌وه‌، سه‌رله‌نوێ له‌لایه‌ن حکومه‌تی هه‌رێمی نۆیکوین Neuquénه‌وه‌ ده‌که‌ونه‌وه‌ به‌ر شاڵاو، ئه‌مه‌ له‌م مانگه‌دا، که‌ تێیدا کارگه‌ران پێوه‌ری به‌رز له‌به‌رهه‌مهێنان ، فرۆشتن و کوالیتێت (باشێتی کاڵا)‌دا ده‌توانن تۆمار بکه‌ن. به‌ر له‌ ماوه‌یه‌کی کورت دادگه‌رێک، خۆی له‌وه‌ بوارد (کێشاوه‌) که‌ زانۆن وه‌ک هه‌ره‌وه‌زی (تعاونی)کارگه‌ران بناسێت و کارخانه‌که‌ یاسایی (دانپیانراو)بکاته‌وه‌.
ئه‌م ڕێپێوانه‌ به‌شێکه‌ له‌ ستراتیژی سه‌رتاسه‌ری بزووتنه‌وه‌ی وه‌گه‌رخستنه‌وه‌ی کۆمپانیاکان. له‌ ئه‌رژه‌نتین‌دا به‌لانیکه‌مه‌وه‌ زیاتر له‌ 200 کارخانه‌ و کۆمپانیای ده‌ستبه‌سه‌رداگیراو نزیکه‌ی 10000 کارگه‌ر کاریان تێدا ده‌که‌ن هه‌ن، که‌ کارخانه‌ی زانۆن له‌ هه‌رێمی باشووریی Neuquénیه‌کێکه‌ له‌ نموونه‌ پڕکاراکان بۆ ( ئه‌زموونی به‌رهه‌مهێنان) له‌ژێر خۆبه‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی کارگه‌راندا. له‌ ئێستادا له‌ زانۆن‌دا 420 کارگه‌ر کارده‌که‌ن. ئه‌م کارخانه‌ له‌ مانگێکدا نزیکه‌ی 3000 میتر کاشی به‌رهه‌م دێنێ. له‌ مارسی 2002دا 240 کارگه‌ری دامه‌زراو ده‌ستیان به‌سه‌ر کارخانه‌که‌دا گرت. له‌و کاته‌وه‌ زیاتر له‌ 180 کارگه‌ری تازه‌، که‌سانێک له‌ ڕێکخراوه‌کانی بێکاران، له‌ کارخانه‌دا وه‌رگیراون.
خۆپیشانده‌ران ده‌یانووت: ته‌نیا چاره‌سه‌ری گونجاو بۆ کارخانه‌گه‌لی دووباره‌ وه‌گه‌ڕخراو و لێپرسراوه‌تی وه‌رگیراو، لێسه‌ندنه‌وه‌ی خاوه‌ندارێتی (خاوه‌نکار)ه‌- له‌ژێر به‌ڕیوه‌به‌رایه‌تی کارگه‌ری –دا، بۆ ئه‌وه‌ی بێترس له‌ داخستنه‌وه‌ و وه‌رگرتنه‌وه‌یان له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌ته‌وه‌، به‌رهه‌میان تێدا به‌رهه‌م بهێنرێته‌وه‌. پاش قه‌یرانی 19/20ی دێسه‌مبه‌ری 2001 حکومه‌ت زۆرجار مۆڵه‌تی به‌کارگه‌رانێک، که‌ کۆمپانیاکانیان داگیرده‌کرد، ده‌به‌خشی، تاوه‌کو کارخانه‌ و نوسینگه‌ داخراوه‌کان بکه‌نه‌وه‌. له‌به‌ر ئه‌وه‌ی، که‌ ئه‌م مۆڵه‌ته‌ کاتیانه بۆ 2 ساڵ دیاریکرابوون، مۆڵه‌تی چاپخانه‌ی Chilavert، چاپخانه‌ی Grissanopolis و لکه‌ کارخانه‌یه‌کی بیره‌، ئه‌وانه‌ی که‌ له‌لایه‌ن کارگه‌رانه‌وه‌ وه‌گه‌ڕخرانه‌وه‌، له‌م ساڵه‌دا کۆتایی پێدێت. ‌ئه‌وه‌ی که‌ حکومه‌تی ئێستاکانه‌ چۆن مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌م کێشه‌یه‌ ده‌کات، ئاشکرا نییه. ناڕازیان ده‌ریانڕی، که‌ وان پێیان وانییه، که‌ حکومه‌ت کاری پڕ‌ڕێز بۆ بێکاران له‌ ولاتدا دابین بکات. له‌به‌رامبه‌ر ئه‌مه‌دا سیاسه‌تێک ده‌گرێته‌به‌ر، که‌ ئامانجی کۆنترۆڵکردنی ناڕه‌زایه‌تییه‌ کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کانه‌، سیاسه‌تێک که‌ تێیدا هه‌ژاران تووشی تاوان ده‌کات.

پاش ئه‌وه‌ی که‌ ئه‌رژه‌نتین له‌ 2001دا قه‌یرانێکی دارایی سه‌خت دایگرتووه‌. ئابووری ئه‌رژه‌نتین له‌م کاته‌دا جێگیر ده‌رده‌کوێ. ئابووریناسه‌کان پێ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ داده‌گرن، که‌ ئابووری خۆی ده‌گرێته‌وه‌، سه‌رکه‌وتنی به‌رهه‌می کۆمه‌ڵایه‌تی ناپوخته‌ (انتاج اجتماعی غیرصافی) له‌ ده‌رکه‌وتندایه‌. هه‌نووکه‌ وه‌ک پێشان گرفته‌ ئابووریه‌کان بێچاره‌سه‌ر ماونه‌ته‌وه‌، ئه‌وانه‌ی که‌ بازاری کاریان به‌گشتی گرتۆته‌وه‌. که‌چی به‌هره‌کێشه‌ بیانییه‌کان و کۆمپانییه‌ گه‌وره‌کان گه‌شانه‌وه‌یه‌ک ڕاده‌گه‌یێنن، به‌ڵام ئه‌و په‌ره‌سه‌ندنه‌ ڕووناکاته‌ بازاری کار. له‌م کاته‌دا ڕێژه‌ی بێکاری نزیکه‌ی 19.5% دایه‌. له‌وانه‌ی که‌ کاریان هه‌یه‌، نزیکه‌ی 15.7%یان بێکارن. به‌مجۆره‌، نزیکه‌ی 35.2% به‌ته‌واوی گرفتی کاریان هه‌یه‌ (واته‌ 5.2 میلیۆن کارگه‌ر.

(بزووتنه‌وه‌ی ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی کارخانه‌کان له‌ ئه‌رژه‌نتین شانازی داهێنانی هه‌نگاوه‌ سه‌ره‌تاییه‌ ستراتیژییه‌کانی (هه‌ستانه‌وه‌)یان ، بۆ به‌رگری له‌ چینی کارگه‌ر به‌رامبه‌ر سه‌رمایه‌داری پیده‌بڕێ، ئه‌وانه‌ش بریتین له‌ ئه‌زمونگه‌لی خۆبه‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی که‌رگه‌ری و ڕێکخراوبوون، ئه‌وانه‌ی که له‌سه‌ر ڕیگه‌یه‌کی ته‌واو ڕاسته‌وخۆ‌ دژی پێکهاته‌کانی سه‌رمایه‌داری (خاوه‌ندارێتی تایبه‌تی)، یه‌که‌ ئاراسته‌که‌ره‌کانی کۆمپانیاکان به‌ته‌نیا بۆ سوود هه‌روه‌ک داماڵینی کارگه‌ران له‌ لێهاتوویی و زانینی (ئامێره‌کان) خه‌باتده‌که‌ن. به‌رگری له‌ زانۆن و هه‌موو ئه‌و کارخانانه‌ی‌ له‌لایه‌ن کارگه‌رانه‌وه‌ ده‌ستیان به‌سه‌رداگیراوه‌، بکه‌ن! ئه‌گه‌ر یه‌کێک له‌ ئێمه‌ وه‌رگێڕنه‌وه‌، ئه‌وکات هه‌موومان تێکده‌شکێن! ( ئه‌وه‌ی ئێمه‌ ده‌یخوازین) ده‌ستهه‌ڵگرتنی یه‌کجارییه‌ له‌ هه‌وڵه‌کانی‌ لێسه‌ندنه‌وه‌ی گشت کارخانه‌ و کۆمپانیاکان، ئه‌وانه‌ی که‌ له‌ژێر کۆنترۆڵی کارگه‌ریدا به‌رهه‌م دێنن.

ZNet 17.09.2004

وه‌رگیراو له: ZNet http://zmagsite.zmag.org

سه‌رچاوه‌ی یه‌که‌م: http://www.revolutionvideo.org/alavio

Leave a Reply